In de late Middeleeuwen (1000-1500) zijn in Nederland honderden kastelen gebouwd. In die tijd was er geen landelijk orgaan dat de machts- en geweldsmonopolie in handen had om haar burgers te beschermen. Een kasteel, waar vaak een gracht omheen ligt, diende daarom als verdediging van de welgestelde familie die erin woonde. Een kasteel gaf daarnaast de machtspositie weer van een familie binnen de maatschappij.
Met een museumjaarkaart is het mogelijk om voor nog geen €65,- per jaar tientallen van deze kastelen te bezoeken. In dit blog lees je welke kastelen ik in 2022 heb bezocht!
Gelderland
Kasteel Rosendael
Vlakbij Arnhem, naast de Posbank (Veluwe) en het IJsseldal staat kasteel Rosendael. Het is onderdeel van een park. Hier kun je doorheen wandelen en ook in het park is van alles te zien: een schelpengallerij, theekoepel, vijvers en fonteinen. Je kunt wat eten en drinken bij de Oranjerie.
De ronde toren, de donjon heeft vier meter dikke muren. Het is daarmee de grootste in zijn soort die in Nederland bewaard is gebleven.
Kasteel Wijchen
Vlakbij Nijmegen, midden in het centrum van Wijchen staat dit kasteel. De geschiedenis van dit kasteel gaat terug tot de 9e eeuw. In 1609 krijgt het, dan nog Huys Wijchen, koninklijke bewoners: prinses Emilia van Oranje Nassau, dochter van Willem van Oranje Nassau, en haar Portugese echtgenoot. Zij bouwen Huys Wijchen om tot een kasteel.
Het kasteel is eigendoom van de gemeente Wijchen. Er bevinden zich een raad- en een trouwzaal in het kasteel. Ook zijn er details uit het verleden terug te zien: de kapel die speciaal voor de katholieke echtgenoot van Emalia is gebouwd in het kasteel, de Latijnse spreuken en pictogrammen op de voorgevel en de kelder is te bezoeken.
In het kasteel is ook een museum gevestigd. Er zijn een vaste collectie en wisselende tentoonstellingen te zien.
Paleis Het Loo
In 1684 kochten stadhouder Willem III en prinses Mary kasteel het Oude Loo en lieten hiernaast een paleis bouwen: Het Loo. Een paleis is een ambtsgebouw met een ceremoniële functie en het is vaak een (woon)huis van het staatshoofd. Strikt genomen is Paleis Het Loo dus geen kasteel. Maar Paleis Het Loo heeft voor mij dezelfde allure en staat daarom ook op deze pagina.
Na Willem en Mary bleef het paleis in handen van de Oranjes. Koningin Wilhelmina en prinses Margriet en haar gezin hebben hier gewoond. Sinds 1984 is het paleis als museum open voor publiek.
Het paleis is ook bewoond geweest door Lodewijk Napoleon die het uiterlijk van het paleis drastisch veranderde. Tussen 2018 en 2022 is het paleis gerestaureerd en is geprobeerd het uiterlijk van het paleis terug te brengen tot zoals dit in de 17e eeuw was.
Je kunt de stallen, paleistuin en het paleis zelf bezoeken. Vanaf het dak van het paleis heb je een prachtig uitzicht op de tuin.
Limburg
Kasteel de Keverberg
Langs de Maas in het idyllische dorp Kessel staat Kasteel de Keverberg, de voormalige burcht waar de Graven van Kessel zetelden. Het kasteel heeft een uitgebreide historie van eigenaren en functies. Daarover lees je meer op de website.
Het is een van de oudste kastelen in Nederland, gebouwd in 950. Rond 1250 werd de toren gedeeltelijk afgebroken en bedolven onder zand. In 2015 is het kasteel gerenoveerd en het kasteel ziet er sindsdien veel moderner uit dan de meeste kastelen.
Noord-Holland
Kasteel Radboud
Op een zonnige winterdag in februari bezocht ik kasteel Radboud in Medemblik. Dit kasteel is gebouwd in 1288. En in sommige ruimtes zijn nog steeds de originele vloeren te zien.
Tijdens de audiotour leer je leuke feitjes over de architectuur van het gebouw én over de ware betekenis van het woord “garderobe”, erg leuk! Er zijn ook wisselende tentoonstellingen over de Middeleeuwen te zien in het kasteel.
Bezoek ook de stad (!) Medemblik als je een bezoek brengt aan kasteel Radboud. Deze oudste West Friese stad is omheind door een dijk met uitzicht op het IJsselmeer, heeft een haven, is rijk aan historische huizen en prachtige, grote kerken.
Rijksmuseum Muiderslot
Eind januari 2022 werd de ‘harde lockdown’ die in december 2021 begon, opgeheven. Mijn bezoek aan het Muiderslot was mijn eerste culturele uitje sindsdien!
De organisatie van het Muiderslot had de heropening groots aangepakt. Er was een ijsbaan op het terrein en op de dag dat ik er was werden er speurtochten en een speciale poëzie-middag voor kinderen georganiseerd. In de agenda van het Muiderslot kun je zien wat er iedere dag wordt georganiseerd.
Het Muiderslot is in 1285 gebouwd en werd vanaf 1878 een Rijksmuseum. Architect Pierre Cuypers, ook bekend van het centraal station en het Rijksmuseum in Amsterdam, restaureerde het Muiderslot.
Je kunt op het terrein het kasteel bezoeken, de kasteeltuin, het waterschild en er loopt een wandelroute rond het kasteel. Bij het waterschild leer je meer over de unieke functie van het Muiderslot. Het ligt namelijk aan vier Hollandse waterlinies en verdedigde op die manier het land nog beter tegen vijanden. Twee waterlinies staan op de UNESCO werelderfgoedlijst.
En als je dan toch in Muiden bent, breng dan ook een bezoek aan het vestingstadje, het is erg mooi!
Kasteel Marquette
In Heemskerk staat kasteel Marquette. Ik kon het kasteel niet bezoeken vanwege de harde lockdown, dus maakte ik een wandeling over het landgoed. Een aanrader!
Utrecht
Kasteel Duurstede
In Wijk bij Duurstede staat kasteel Duurstede. Vanaf 1270 zijn een ‘bourgondische toren’ en de vierkante ‘Donjon’ gebouwd. Helaas raakten de gebouwen door de eeuwen heen in verval. Pas in 2013 werden de restauraties afgerond.
Het kasteel is nu een Rijksmonument en wordt een van de mooiste kastelen van Nederland genoemd.
Rond het kasteel is een stadspark aangelegd waar je heerlijk kunt genieten van de stilte, de zon en geluiden van de vogels.
Als je het kasteel bezoekt, breng dan ook een bezoek aan vestingstad Wijk bij Duurstede, het is er erg mooi!
Zuid-Holland
Kasteel Keukenhof
In Lisse, in de bollenstreek, staat kasteel Keukenhof. Dit kasteel is jonger dan de meeste kastelen in Nederland. Het is in 1641 gebouwd als landhuis. Als in 1800 de eigenaren de opdracht geven tot het aanbouwen van zes torens, wordt het landhuis een kasteel.
Het kasteel is alleen op Open Monumentendag en Dag van het Kasteel toegankelijk voor bezoek. Het landgoed waar het kasteel op staat is wel altijd (gratis) toegankelijk.
In 1857 legden Zocher en Zocher, die ook het Vondelpark in Amsterdam ontwierpen, de kasteeltuin aan. Zij lieten zich inspireren door het Engelse landschap. Het landgoed is een fijne plek geworden om te wandelen. Er staan verschillende wandelroutes aangegeven bij de parkeerplaats.
Voor kinderen is er een speciale kabouter-wandelroute en een kinderboerderij. Ook zijn er een horecagelegenheid, De Hofboerderij en het LAM (een foodart) museum op het terrein.
